2019 жылы Қазақстандағы инфляция және автоломбардтар
Баға инфляциясы халық арасында айналымдағы ақшаның құнсыздануы болып табылады. Бұл сипаттама азық-түлік емес өнімдер, азық-түлік өнімдері және қызметтер сияқты бөліктерге бөлінеді. Біріншісі – адамдар тамаққа қоспайтын, бірақ әртүрлі салаларда (киім, көлік, тұрмыстық жабдық) қолданылатын өнімдер. Екінші санат - тамақтануға арналған азық-түлік тауарлары (ұн, қант және көптеген басқа). Қызметтер – жұмыстар, жалға беру және басқалар.
Сарапшылардың пікірінше, 3-тен 5 пайызға дейінгі шектегі инфляция деңгейі қалыпты болып табылады. Егер белгі осы мәндерде ұзақ уақыт бойы сақталса, онда ол әлеуетті инвестор үшін нарықтық сұранысқа, экономикаға және қолжетімді өндіріске оң әсер етеді.
Ал адамдар енді кепілге ақша алмайды. Дефляция не болмаса Қазақстандағы инфляция деңгейінің шамамен 10% және одан да жоғары көтерілуі өңірдің экономикасындағы күрделі проблема және дағдарыс сәттері жөнінде куәландырады.
Неден нарық бағалары өзгереді?
Шын мәнінде, бағаның көтерілуіне не болмаса, керісінше, олардың қатты төмендеуіне ықпал ететін факторлар көп. Олардың негізгілерін қарастырайық.
- Ұсыныс пен сұраныстың бұзылуы. Осылайша, егер тауар көп өндірілсе, ал оған сұраныс болмаса, нәтижесінде баға төмендейді, өйткені тауар өндірушіге шығынға ұшырамас үшін бірдеңе сату және одан аз да болса пайда табу керек. Мұнда инфляция несиесін алуға болады. Егер сұраныс көп болса, ал сөрелерде өнім жоқ болса, онда сұранысқа ие өнімдердің құны одан әрі қымбаттап тапшылық туындайды. Қиындығы - адамдар жетіспеушіліктің салдарынан одан да қымбаттырағын сатып алады.
- Биліктің саясаты Қазақстанда 2019 жылы инфляцияны реттеуге қатты көңіл бөледі. Халықтың қолындағы ақша көлемін өзгертуге тырысып және үнемі дефляция мен инфляцияны теңестіре отырып, билік шығарылатын не болмаса қолданыстан алынатын сомалар санымен шектен шығып тәуекелге баруы мүмкін, нәтижесінде екі бағытта да тұрақты бағаның кенет өзгеруі нарық үшін сыни болуы мүмкін.
- Несие алу. Кез келген жағдайда мұнда 2 жағымсыз нәрсенің арасындағы тепе-теңдік. Егер несие берушілердің клиенттері аз болса, қарыз алушы олардың қызметін пайдаланбайынша, олар өз ұсынысын тиімдірек етеді. Мұндай жағдай нәтижесінде сатып алу қабілетінің артуы салдарынан бағаны арттыратындардың қолында ақшаның орасан ағынын тудырады, яғни инфляция болжамын білдіреді.
Кері сәт, банк мекемелері қайтадан несиені аз ықыласпен, жоғарылатылған пайыздармен төмен сомаларды беретін жағдайлар. Клиент тек сенімді болуы және несиелік компанияны алдамауы үшін кейде несие беруші өз тауарларына шамадан тыс шарттар қоятыны болады. Бұл адамдардың қосымша қаражат алуын шектеуі және халықта жаңа ақша массасының туындауын азайтуы мүмкін.